Begrijpend Lezen en Informatieverwerking

Eén van de 10 geheugenprincipes die jou helpen om makkelijker te leren is hoe je het beste informatie kunt onthouden. We onthouden nl.:

  • 10% van wat we lezen
  • 20% van wat we horen
  • 30% van wat we zien
  • 50% van wat we horen en zien
  • 70% van wat we met anderen bespreken
  • 80% van wat we evalueren en nabespreken
  • 90% van wat we anderen uitleggen

Tijdens de meeste lessen op het VO wordt de informatie aangeboden via lezen en luisteren. Dan moet je dus als leerling de vaardigheid beheersen om deze informatie te analyseren en daarna te kunnen verwerken.

Een vak wat naar mijn mening enigszins onderbelicht blijft in het Basisonderwijs is het Begrijpend Lezen. Er wordt voor dit vak doorgaans maar 1 uur per week op het lesrooster ingeruimd. Terwijl de vaardigheden die dit vak aanleert, essentieel zijn voor alle andere vakken. Het herkennen van de hoofdgedachte van een tekst? Het uit de tekst halen van de sleutel- en signaalwoorden ? Vragen die uitgebreid aan de orde komen bij Begrijpend Lezen. In veel gevallen ondersteund door een stappenplan. Helaas merken we dat veel leerlingen de teksten lastig vinden en het stappenplan niet of niet goed hanteren. Wanneer dit stappenplan geïntegreerd toegepast zou worden bij alle andere vakken, de leerlingen juist de stappen van informatieverwerking veel beter gaan begrijpen en toepassen.

Dat brengt me bij de leerlingen van het Voortgezet Onderwijs. Zij moeten tijdens de les de leerstof via begrijpend luisteren en lezen zelf verwerken. Hoe maak je aantekeningen en in welke vorm verwerk je die aantekeningen?

Verwerk je ze in een Cornell-schema of in een aantekeningen mindmap? De verschillende vakken vragen om een verschillende benadering van verwerking van de leerstof. Even kort uitgelicht; je kunt met het Cornell-schema aantekeningen maken tijdens lessen, instructies en video’s, maar ook de stof uit je leer- en werkboek samenvatten. Daarnaast kun je het Cornell-schema gebruiken om een opzet te maken voor een mindmap. Wanneer je de leerstof en de aantekeningen uit de les, aangevuld met de informatie uit je werkboek, verwerkt in een mindmap ben je al bezig met het toets klaar maken van de leerstof. Dit proces vergt misschien wat meer tijd van je gedurende de lesweken, maar scheelt je zeeën van tijd tijdens de voorbereidingen voor je toets- / examenweken.

Naast deze verwerkingsmogelijkheden zijn er nog het Tekstschema; veel gebruikt voor een vak als Biologie. Ook de Conceptmap is een techniek om lesstof in een visueel en grafisch schema samen te vatten. Dit is geen makkelijke techniek maar helpt je wel om effectiever te denken en de complexiteit van begrippen en ideeën te beheersen. Dan is er nog een Stroomschema of Flowchart; ook een schematische voorstelling van een proces. Goed in te zetten bij Economie, Natuur- en Scheikunde. De Tijdlijn is onmisbaar bij een vak als Geschiedenis. Deze is te combineren met mindmap takken en ook bij Aardrijkskunde en Economie goed in te zetten. Als laatste verwerkingsvorm wil ik toch ook nog even de Infografic noemen. Dat is en informatieve illustratie in collagevorm waarmee je informatie over een bepaald onderwerp visueel in kaart brengt. Het is tijdrovend maar zeer effectief. Een middel wat heel goed in zetten is bij het maken van een onderzoeksverslag of als presentatie van je profielwerkstuk.