Executieve functies – Het werkgeheugen
De afgelopen 2 columns heeft u/ heb jij wat kunnen lezen over executieve functies. Het zijn de functies in je brein die het mogelijk maken dat je rationele beslissingen kunt nemen, impulsen kunt beheersen en je kunt focussen op wat belangrijk is. We hebben de inmiddels de respons-inhibitie (nadenken voordat we handelen) en planning en prioritering behandeld.
In deze column willen we even stilstaan bij ‘het werkgeheugen’. Het werkgeheugen is de capaciteit om tijdelijk informatie te onthouden om een taak te kunnen afmaken. In Wikipedia lezen we dat het werkgeheugen een tijdelijke opslagplaats is van taak-relevante informatie. Dat speelt een rol bij actieve denkprocessen.
Het kan verschillende vormen aannemen, zoals:
- activeren van oude herinneringen (lange termijn geheugen)
- vasthouden van meer recente ervaringen (korte termijn geheugen)
- bewerkingen op de inhoud van het geheugen (maken van sommen- nieuwe informatie linken aan reeds opgedane informatie)
- sturen van ons gedrag tijdens complexe situaties (b.v. 3e links na de stoplichten)
Het werkgeheugen helpt dus bij het uitvoeren van taken, het onthouden van informatie en het bedenken van oplossingen van problemen.
Laten we toch nog even inzoomen op het werkgeheugen. Leerlingen met een zwak werkgeheugen hebben dus moeite met het onthouden van instructies, of met het onthouden van regels en afspraken, kunnen meervoudige opdrachten moeilijk onthouden, vergeten huiswerk of materiaal mee naar school te nemen, kunnen moeilijk automatiseren en hebben moeite met het leggen van verbanden tussen nieuwe en aanwezige kennis.
Hoe kunt u deze leerlingen helpen om dat werkgeheugen te versterken? Geef duidelijke opdrachten, dus niet te complex. Vraag de leerlingen de opdracht te herhalen, zodat ze zelf onder woorden brengen wat de inhoud van de opdracht is. Zet evt. de taken even voor ze op een rijtje. Ook handig is het om een strategie – werkwijze aan te bieden. In een specifiek geval kunt u het voordoen, zodat de strategie nagedaan kan worden. Het aanbieden van een mondelinge opdracht kan versterkt/ ondersteunt worden door het visueel maken van de opdracht. Als extra ondersteuning kunnen daarbij materialen worden ingezet om de opdracht te verduidelijken.
Een belangrijk hulpmiddel is om afleiding te beperken. Een berichtje via de telefoon kost 7 minuten tijd om de hersenen weer te laten focussen op de opdracht. Dus goede afspraken over waar de telefoon zich bevindt tijdens het maken van het huiswerk, is heel belangrijk en kan een gunstige uitwerking hebben om de aandacht bij de opdracht te houden.
Ook zijn er allerlei geheugentechnieken toe te passen die ingezet kunnen worden om (complexe) informatie makkelijker te kunnen onthouden. Deze geheugentechnieken krijg je aangeboden tijdens de cursus Snel leren= Leuk leren. Kijk voor meer informatie op www.rtpraktijkdrv.nl of mail naar gery@rtpraktijkdrv.nl
Gery van den Bruinhorst- Jongerden/ Remedial Teacher